دعوای کیفری یا دعوای جنایی یک نوع دعوای حقوقی است که در آن یک فرد به جرمی متهم می‌شود و دولت یا نیروهای اجرایی مسئول پیگیری آن جرم و انجام تحقیقات و محاکمه است. در دعاوی کیفری، هدف عمده دولت است که جرم متهم را ثابت کند و به تشکیل حکمی برای مجازات او برسد، هرچند ممکن است صاحب حق دیگری نیز حقوق خود را در نتیجه این دعوا دنبال کند. به عنوان مثال، در دعوای کیفری، دولت می‌تواند به نمایندگی از جامعه و با عنوان مدعی، متهم را در مورد جرم‌هایی مانند قتل، سرقت، تجارت مواد مخدر و غیره متهم کند.
تعریف قانون مجازات اسلامی
براساس ماده ۲ قانون مجازات اسلامی: هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم محسوب می‌شود. بنابراین، تفاوت اصلی بین دعاوی حقوقی و اختلافات کیفری ، مسجل شدن وقوع یا ترک فعلی است که قانون برای آن مجازات درنظر گرفته است.
تفاوت دعاوی حقوقی و کیفری در چیست؟
در دعاوی حقوقی، افراد به دلیل نقض قراردادها یا حقوق مالکیت و دیگر حقوق مدنی مورد اتهام قرار می‌گیرند. اما در اختلافات کیفری، افراد به دلیل نقض قوانین جرم و جنایت مجازات می‌شوند. از این رو، یک رفتار یا عمل ممکن است همزمان به عنوان جرمی و هم به عنوان تخلفی محسوب شود، مثلاً هراس‌انگیزی یا خشونت ممکن است هم به عنوان یک عمل جنایتکارانه و هم به عنوان یک تخلف در قانون مدنی شناخته شود.
در واقع, تفاوت اصلی بین دعاوی حقوقی و اختلافات کیفری در نوعی از رفتار است که به آن مجازات تعیین شده است. در حقوق برای حل اختلافات تجاری, مالی, خانوادگی و غیره از دعاوی حقوقی استفاده می شود. این امر به استناد قوانین مدنی و تجارت تعیین شده است. اما در اختلافات کیفری, افراد با ارتکاب جرمی مواجه هستند که این امر برای آنها تبعیض قانونی یا مجازات تعیین می کند.
در این موارد, قوانین کیفری اعم از سرقت, قتل, آزار جنسی و غیره می توانند مجازاتی مانند زندان, جریمه یا مجازات دیگری را برای افراد مرتکب تعیین کنند. در نتیجه, تفاوت اصلی میان دعاوی حقوقی و اختلافات کیفری در نوعی از رفتار می باشد که قانون برای آن مجازات تعیین می کند.
تفاوت مراحل دادرسی پرونده حقوقی و کیفری
نوع مجازات
دعاوی کیفری معمولاً به تخلفات جدی و جنایی اشاره دارد که مجازاتهای حبس یا جریمه را برای مرتکبان تعیین می‌کند. در این دعاوی، دادگاه متخلف را متهم می‌داند و در صورت اثبات تخلف، به او مجازاتی را تعیین می‌کند که ممکن است شامل زندان، جریمه‌ای مالی یا مدیریت پروبیشن باشد.
طرح دعوا
. در دعوای کیفری، دعوا با تنظیم یک شکایت کیفری یا اصطلاحا شکواییه توسط مقامات قضایی آغاز می‌شود. در این حالت، افراد از قانون عمومی و نظام قضایی کمک می‌گیرند تا عدالت در پرونده‌های کیفری حاکم شود.
اما در دعوای حقوقی، برخلاف دعوای کیفری، افراد مخاطب مستقیم پرونده هستند و باید خودشان دادخواست را تنظیم و تقدیم کنند. در این حالت، افراد از نظام قضایی فقط به عنوان یک وسیله برای حفظ و اجرای حقوق خود استفاده می‌کنند
مرجع رسیدگی
دعوای حقوقی و دعوای کیفری تفاوت‌هایی در مرجع رسیدگی خود دارند. در دعوای حقوقی، طرفین به عنوان اشخاص حقوقی یا حقیقی در دادگاه حضور دارند و مورد رسیدگی قرار می‌گیرند. دادگاه همه ادعاها و تجارب مربوط به دعوا را بررسی کرده و در نهایت تصمیم می‌گیرد. اما در دعوای کیفری، معمولاً ابتدا به دادسرا مراجعه می‌شود. در دادسرا، مرتکب جرم و شاکی به عنوان طرفین اصلی مورد رسیدگی قرار می‌گیرند.
ضابطین دادگستری در این مرحله، شواهد و حقایق مربوط به جرم را بررسی می‌کنند و در صورت صلاحدید، پرونده را به دادگاه ارجاع می‌دهند. در مورد دعوای حقوقی، قوانین مدنی و قانونی برای رسیدگی به دعواها وجود دارد ولی در دعوای کیفری، قوانین کیفری و قوانین مجازاتی برای رسیدگی به جرائم وجود دارد. هرکدام از این دو نوع دعا، قوانین و رویه‌های خاص خود را دارند و در محاکمه و رسیدگی به موارد مختلف از این قوانین پیروی می‌شود.
تفاوت در اصطلاحات
در دعاوی حقوقی، فردی که شکایت می‌کند به عنوان خواهان شناخته می‌شود و طرف مقابل که مورد شکایت قرار دارد به عنوان خوانده نامیده می‌شود. همچنین موضوع دعوی یا خواسته‌هایی که در دعوی مطرح می‌شوند، اتهام نامیده نمی‌شود، بلکه به عنوان موضوع دعوی یا خواسته ذکر می‌شود.
تفاوت در دعوت به دادگاه
در واقع، به طور کلی دعوت به دادگاه ممکن است به دو روش انجام شود:
1. احضار متهم: در این روش از احضاریه استفاده می‌شود. احضاریه یک سند رسمی است که توسط دادگاه صادر می‌شود و حاوی اطلاعاتی مانند نام متهم، تاریخ و زمان حضور در دادگاه و شرح جرم است. احضاریه توسط مأموران پلیس یا افسران قضایی به متهم تحویل داده می‌شود. متهم موظف است در تاریخ و زمان مشخص شده در احضاریه در دادگاه حاضر شود.
2. اخطار خوانده: در این روش از اخطاریه استفاده می‌شود. اخطاریه یک سند رسمی است که عموماً توسط مراجع قضایی صادر می‌شود و به خوانده (شاکی یا شاهد) درخواست می‌کند که در تاریخ و زمان مقرر در دادگاه حضور داشته باشد. این سند نیز توسط مأموران پلیس یا افسران قضایی به خوانده تحویل داده می‌شود.
خوانده باید در تاریخ و زمان مشخص شده در اخطاریه در دادگاه حاضر شود تا شهادت خود را درباره پرونده ارائه دهد. در هر دو روش احضاریه و اخطاریه، هدف نهایی دعوت متهم یا خوانده به دادگاه است. احضاریه بیشتر برای متهمان استفاده می‌شود در حالی که اخطاریه بیشتر برای خوانده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هزینه دادرسی
در واقع، هزینه‌های دادسری دعاوی حقوقی و اختلافات کیفری به مجموعه‌ای از عوامل بستگی دارند. عواملی مانند نوع دعوا یا اختلاف، پیچیدگی مورد، طول مدت دادرسی، میزان اطلاعات و شواهد موجود، نوع استراتژی حقوقی که استفاده می‌شود، مبالغ دریافتی برای وکیل یا قضات و هزینه‌هایهایی که باید بابت اسناد و سندی که ممکن است لازم باشد، متفاوت است.
دادسری حقوقی معمولاً شامل هزینه‌هایی مانند متعهدشدن مشاوره حقوقی، تهیه اسناد قانونی، هزینه‌های چاپ و تنظیم پیگیری‌های حضوری، هزینه‌های دادرسی، هزینه‌های وکیل و خدمات حقوقی دیگر است. هزینه‌های اختلافات کیفری نیز می‌توانند شامل هزینه‌های مربوط به وکیل دادستان، وکیل همتا، هزینه‌های مربوط به آزمایشگاه، هزینه‌های سفر و اقامت، هزینه‌های مربوط به شاهدان و هزینه‌های قضات باشد. بطور کلی، هزینه‌های دادسری حقوقی می‌تواند بسیار متغیر باشد و در برخی موارد ممکن است بسیار بالا باشد.
در مقابل، هزینه‌های اختلافات کیفری عموماً توسط دولت تحمل می‌شود، اگرچه هزینه‌های دومی که به طور مثال هزینه‌های وکیل دادستان یا هزینه‌های شاهدان توسط طرفی دیگر پرداخت می‌شود، باز هم می‌تواند قابل توجه باشد.
تفاوت در عدم توجه متهم
.این تفاوت در اختیار قضات برای تأمین حقوق طرفین در دعاوی کیفری و حقوقی بستگی دارد. در دعاوی کیفری، احضاریه به متهم ارسال می‌شود و او مجاز است در دادگاه حاضر نشود. اگر متهم به احضاریه رسیدگی نکند، احضار با اجبار به دادگستری فرستاده می‌شود تا به دادگاه حاضر شود و دستورات قانونی را اجرا کند. در دعاوی حقوقی، طرفان می‌توانند حاضر شوند یا نشوند، اما قضات منتظر خواندن طرف عدم حضوری نمی‌مانند. آنها براساس مستندات و شواهدی که طرفان قرارداده‌اند، تصمیم می‌گیرند و حکم صادر می‌کنند. در برخی موارد، اگر یک طرف به راس حاضر نشدن طرف دیگر اعتراض کند و دلایلی برای این عدم حضور ارائه کند، قاضی ممکن است دعوای طرف حاضر را قبول کند و حکم موقت به نفع او صادر کند.
تفاوت در رضایت شاکی
با توجه به اینکه اکثریت اختلافات کیفری دارای جنبه عمومی جرم هستند و تخلفات با امانتداری عمومی مرتبط هستند، در صورتی که شاکی از ادامه رسیدگی به پرونده منصرف شود یا رضایت خواهان به کیفیت ناتوان باشد، مجازات متوقف نمی‌شود و ادامه خواهد یافت. در واقع، مجرم باید با مقامات قضایی همکاری کند و هر چه در دادگاه تشریح می‌کند، برای او قابلیت استفاده دیگر متهمین به جرم را دارد.
انواع دعاوی کیفری
انواع دعاوی کیفری شامل:
1. جرایم علیه اموال و حقوق مالی اشخاص: مانند سرقت، غارت، کلاهبرداری، پولشویی، تقلب، قاچاق کالا و غیره.
2. جرایم علیه حقوق معنوی اشخاص: مانند تقلب کپی رایانه، سرقت معلومات، سرقت اطلاعات تجاری، کپی رایانهٔ غیرقانونی و غیره.
3. جرایم منافی عفت و اخلاق عمومی: مانند تجاوز جنسی، توهین به عرض و حیثیت، توزیع محتوای نامناسب، ازدواج زورآور و غیره.
4. جرایم علیه امنیت داخلی یا خارجی: مانند تروریسم، جاسوسی، جنگ اطلاعاتی، آشوب، انتقامگیری و غیره.
5. جرایم و تخلفات رانندگی: مانند سرنوشتباز، سرنوشتزدگی، آزار و اذیت رانندگان، سوءاستفاده از صلاحیت قانونی، نقض قوانین راهنمایی و رانندگی و غیره.
6. جرایم علیه حقوق و کیان خانواده: مانند خشونت خانوادگی، آزار و اذیت همسر، قتل خانوادگی، آزار و اذیت کودکان و غیره.
7. هتک حرمت منازل و املاک دیگران: مانند سرقت و دستبرد، هرج و مرج، تهدید، آزار و اذیت مستاجران و غیره.
8. جرایم علیه تمامیت جسمانی اشخاص: مانند قتل، آزار جنسی، حملات جنسی، زورگیری و غیره.
9. جرایم مربوط به مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی: مانند تجارت مواد مخدر، مست کردن در عموم، توزیع غیرقانونی مشروبات الکلی و غیره.
10. سایر جرایم: شامل جرایمی است که به عنوان یک دسته جداگانه قرار نمی‌گیرند و از نظر ویژگی‌ها، موضوعات و مجازاتهای تعیین شده متفاوت هستند. به عنوان مثال، جرایم مرتبط با تجاوز به حریم شخصی، تهدید ، خشونت ، جنایات امین ، جنایات غیرعمدی و غیره.
انواع وکیل کیفری
انواع وکیل کیفری بر اساس تخصص و میزان تجربه‌ی آنها متفاوت است. برخی از انواع وکیل کیفری عبارتند از:
1. وکیل کیفری عمومی: این نوع وکیل به طور عمومی در تمامی موارد کیفری فعالیت می‌کند و به موکلان در موارد مختلف کیفری کمک می‌کند.
2. وکیل تخصصی در جرایم مالی: این نوع وکیل در موارد مربوط به تخلفات مالی و جرایم مالی به موکلان خود کمک می‌کند. آنها ممکن است در بررسی پرونده‌های مربوط به کلاهبرداری، خیانت مالی، پولشویی و سایر جرایم مرتبط تخصص داشته باشند.
3. وکیل تخصصی در جرایم سرقت و دزدی: این نوع وکیل در موارد مربوط به سرقت، دزدی، سرقت در مسکن و سایر جرایم مشابه این دسته کمک می‌کند. آنها تخصص خاص خود را در مورد بررسی نشانه‌ها، جمع‌آوری مدارک و دفاع در دادگاه دارند.
4. وکیل تخصصی در جرایم خشونت‌آمیز: این نوع وکیل در موارد مربوط به خشونت، ضرب و جرح، قتل و سایر جرایم مرتبط این دسته فعالیت می‌کند. آنها تجربه‌ی لازم را در مورد بررسی شواهد، خطرات و دفاع در دادگاه دارند.
5. وکیل تخصصی در موارد مربوط به حقوق بشر و کیفری بین‌المللی: این نوع وکیل در موارد مربوط به حقوق بشر و جرایم بین‌المللی فعالیت می‌کند. آنها می‌توانند در پرونده‌های مربوط به جنایات جنگی، جنایات علیه بشریت، تعقیب و مجازات جنایات بین‌المللی و سایر موارد مشابه نمایندگی کنند. این فهرست تنها چند نمونه از انواع وکلای کیفری است و در هر یک از این دسته‌ها ممکن است زیرشاخه‌های بیشتری وجود داشته باشد. همچنین، وکلای کیفری می‌توانند در یک یا چند دسته فعالیت کنند و تخصص‌های مختلفی داشته باشند.
تفاوت وکیل معاضدتی و تسخیری در چیست؟
تفاوت اصلی بین وکیل تسخیری و معاضدتی در نقش و وظایف آنها در دادگاه است.
وکیل تسخیری (رژیم موضوعی) – توسط دادستان و یا هیأت دادگاه تعیین می‌شود و در جلسات دادگاه به نمایندگی از جانیان دستگیر شده و دادستان حضور دارد.
– وظیفه وکیل تسخیری ارتباط برقرار کردن میان مشتاقان، جانیان و دادگاه است و به‌عنوان مرجع اطلاع‌رسانی درباره وضعیت قضیه برای جانیان عمل می‌کند.
– وکیل تسخیری تلاش می‌کند تا جانیان را در مورد حقوقشان آگاه سازد، حقوق و موارد قانونی را بررسی و تضمین کند و در صورت لزوم خواسته‌های دادستان را مطرح می‌کند.
– وکیل تسخیری نیز می‌تواند مصاحبه‌ها و ملاقات‌هایی را با جانیان دستگیرشده برگزار کند و حضور در حین تحقیقات، بازجویی و جلسات دادگاه را داشته باشد. وکیل معاضدتی (رژیم مکمل): – طبق انتخاب و تعیین جانشین نماینده دادستان کار می‌کند.
– وکیل معاضدتی نقش مشاوره‌ای دارد و به نمایندگی از دستگیری شده در جلسات دادگاه حاضر می‌شود. – وظایف وکیل معاضدتی شامل مشاوره با جانشین نماینده دادستان درباره موارد قانونی، طرح استدلال‌ها و تهیه اظهارنامه را بر عهده دارد. – نقش اصلی وکیل معاضدتی در تدارکات قضیه و استراتژی حقوقی معاضدتی است.
– وکیل معاضدتی در صورت لزوم می‌تواند در جلسات آمادگی و تحقیقاتی حاضر شود و در صورت نیاز به توصیه با کیس برخورد کند. به طور کلی، وکیل تسخیری وظیفه دفاع از حقوق شخص مورد دستگیری را دارد و وکیل معاضدتی با جانشین دادستان همکاری می‌کند و نقش مشاوره‌ای را ایفا می‌کند.
مراحل ثبت شکایت کیفری
مراحل ثبت شکایت کیفر به صورت زیر است:
۱. تهیه مستندات: ابتدا باید مستندات و شواهد مربوط به شکایت را جمع‌آوری کنید. این شواهد ممکن است شامل عکس‌ها، ویدیوها، شاهدان، مدارک قانونی و سایر اسناد مربوطه باشد.
۲. تماس با مراجع ذی‌صلاح: بعد از تهیه مستندات، باید با مراجع ذی‌صلاح تماس بگیرید تا اطلاعات لازم را دریافت کنید. این مرجع ممکن است شورای حل اختلاف، دادگاه کیفری، پلیس یا دیگر سازمان‌های انتظامی و قضایی باشد.
۳. تهیه فرم شکایت: در این مرحله باید فرم شکایت مربوطه را تهیه کنید. این فرم ممکن است به صورت الکترونیکی یا حضوری در مراجع ذی‌صلاح در دسترس باشد. برخی از اطلاعات که در فرم شکایت معمولاً درخواست می‌شوند عبارتند از: نام و اطلاعات شخص شاکی، شرح مختصری از واقعه شکایت، تاریخ و مکان وقوع حادثه و اسامی شاهدان، اگر وجود دارد.
۴. تکمیل فرم شکایت: بعد از تهیه فرم شکایت، باید اطلاعات مربوطه را در فرم تکمیل کرده و مستندات مورد نیاز را به همراه فرم ارائه نمایید.
۵. تحویل فرم و مستندات: پس از تکمیل فرم شکایت و جمع‌آوری مستندات، باید آنها را به مرجع ذی‌صلاح تحویل دهید. این مرجع ممکن است از طریق اینترنت، پست، فکس یا حضوری در محل مراجعه باشد.
۶. پیگیری شکایت: پس از تحویل شکایت، باید پیگیری های لازم را انجام دهید. این شامل پاسخ دادن به سوالات مراجع ذی‌صلاح، ارائه اطلاعات تکمیلی یا مستندات بیشتر، حضور در جلسات و دادگاه‌ها و غیره است. توجه داشته باشید که مراحل ثبت شکایت کیفر و نحوه پیگیری آن ممکن است بستگی به قوانین و مقررات قانونی شکایت در هر کشور و منطقه داشته باشد. بهتر است قبل از ثبت شکایت، قوانین مربوطه را مطالعه و مشورت حقوقی دریافت کنید.
بهترین وکیل کیفری تهران
اقای رسول کوهپایه زاده، یکی از موفقترین وکلای کیفری ایران است که در زمینه پرونده های اخلال عمده در نظام اقتصادی، افساد فی الارض، قاچاق سازمان یافته و پولشویی، سايتهاي شرط بندي مشهور و صاحب نام است. او یکی از وکلای برجسته و معروف کیفری در تهران است و بیشترین تجربه و توانمندی را در این زمینه دارد.
موسسه وکالتی اقای رسول کوهپایه زاده همواره در تمام مراحل دفاعیه و نمایندگی حقوقی مشتریان خود، با رعایت قوانین و مقررات مربوطه، بهترین حقوق ممکن را برای آنها ایجاد می‌کند. این موسسه با استفاده از تجربه، دانش و تخصص وکلای باتجربه و موفق خود در این زمینه، به مشتریان خود در مواجهه با پرونده های کیفری سخت و حساس کمک می‌کند. برای هرگونه مشاوره یا اخذ وکیل کیفری از طریق کانال ارتباطی با ما در تماس باشید.
بدون دیدگاه