موارد سوء پیشینه کیفری ( رفع اثر + گواهی عدم سوء پیشینه)

سوء پیشینه کیفری می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر زندگی فرد داشته باشد. ابتدا، لازم است افراد از جرایمی که منجر به سوء پیشینه کیفری می‌شوند، اجتناب کنند اما در صورتی که فرد مرتکب جرمی شده است که منجر به سوء پیشینه کیفری شده است، باید با مشاوره یک وکیل کیفری از حقوق خود در زمینه پاک کردن سوء پیشینه کیفری آگاه باشد و در صورت داشتن شرایط، نسبت به پاک کردن سوء پیشینه خود اقدام کند. در این مقاله سعی کردیم تعریف کلی و حقوقی از سوء پیشینه کیفری ارائه دهیم و جرائم کیفری که منجر به این امر می شود را توضیح دهیم، با ما همراه باشید.

 تعریف حقوقی سوء پیشینه کیفری

سوء پیشینه کیفری، به معنای داشتن سابقه ارتکاب جرم است که در سجل کیفری فرد درج شده باشد. این سابقه می‌تواند به دلیل ارتکاب جرایم عمدی یا غیرعمدی باشد. مجازات‌های تبعی، مجازات‌هایی هستند که علاوه بر مجازات اصلی جرم، به محکوم تحمیل می‌شوند. این مجازات‌ها به صورت خود به خود و به تبع مجازات اصلی، اعمال می‌شوند.

سوء پیشینه کیفری، یکی از مجازات‌های تبعی است که در قانون مجازات اسلامی ایران پیش بینی شده است. مطابق ماده 25 قانون مجازات اسلامی، محکومیت قطعی کیفری در جرایم عمدی، پس از اجرای حکم یا شمول مرور زمان، در مدت زمان مقرر در این ماده، محکوم را از حقوق اجتماعی به عنوان مجازات تبعی، محروم می‌کند.

حقوق اجتماعی که با گرفته می شود شامل چه واردی است؟

حقوق اجتماعی، حقوق و امتیازاتی است که برای افراد جامعه در نظر گرفته شده است. این حقوق شامل موارد زیر است:

• حق انتخاب شدن به عنوان رئیس جمهور، معاون رئیس جمهور، نماینده مجلس شورای اسلامی، عضو شورای نگهبان، وزیر، معاون وزیر، دادستان کل کشور، رئیس دیوان عالی کشور، رئیس دیوان عدالت اداری، دادستان نظامی، رئیس سازمان بازرسی کل کشور، رئیس دیوان محاسبات، قاضی، قاضی نظامی، افسر نظامی، کارمند دولت، عضو هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت دولتی و موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی، عضو شوراهای اسلامی شهر و روستا، عضو مجلس خبرگان رهبری، عضو شورای حل اختلاف، داوری، کارشناسی رسمی.

اگر فرد مرتکب جرمی شود و محکومیت قطعی کیفری در مورد وی صادر شود، به موجب ماده 25 قانون مجازات اسلامی، از حقوق اجتماعی محروم می‌شود. این محرومیت، به معنای سلب صلاحیت فرد از انجام برخی اموری است که در قانون پیش بینی شده است.

یکی از مهم‌ترین تبعاتی که داشتن سوء پیشینه کیفری برای افراد به دنبال خواهد داشت، تاثیر سوء پیشینه برای استخدام است. در برخی از مشاغل، داشتن سوء پیشینه کیفری، مانع از استخدام فرد می‌شود. به عنوان مثال، در مشاغلی مانند کارمند دولت، عضویت در شورای شهر، عضویت در هیئت مدیره شرکت‌ها، و …، داشتن سوء پیشینه کیفری مانع از اشتغال فرد می‌شود.

پاک شدن سوء پیشینه کیفری

در برخی موارد، ممکن است فرد محکوم، پس از گذشت مدت زمان مقرر برای محرومیت از حقوق اجتماعی، مایل باشد تا با کمک یک  وکیل کیفری سوء پیشینه خود را پاک کند. این امر، می‌تواند به فرد کمک کند تا موانعی که در مسیر بازگشت او به جامعه وجود دارد را برطرف کند.

برای پاک کردن سوء پیشینه کیفری، فرد محکوم باید درخواست خود را به دادگاه صالح ارائه دهد. دادگاه، پس از بررسی پرونده فرد محکوم، و احراز شرایط لازم، حکم به پاک شدن سوء پیشینه صادر می‌کند.

مدت زمان باقی ماندن سوء پیشینه کیفری، با توجه به نوع جرم و مجازاتی که مرتکب شده‌اید، متفاوت است. به طور کلی، سوء پیشینه کیفری در جرایم کیفری عمدی به شرح زیر پاک می‌شود:

• در محکومیت به مجازات‌های سالب حیات و حبس ابد از تاریخ توقف اجرای حکم اصلی، این مدت هفت سال است.
• در محکومیت به قطع عضو، قصاص عضو، اعدام، رجم، سنگسار، صلب، نفی بلد، حبس ابد و حبس کمتر از ابد تعزیری، این مدت سه سال است.
• در محکومیت به حبس تعزیری کمتر از نود و یک روز، این مدت دو سال است.

زمان پاک شدن سوء پیشینه کیفری در جرایم غیرعمدی چه قدر است؟

 پس از گذشت سه سال از تاریخ قطعیت حکم پاک می‌شود. برای پاک شدن سوء پیشینه کیفری، فرد باید شرایط زیر را داشته باشد.

• محکومیت وی قطعی شده باشد.
• مدت زمان مقرر برای پاک شدن سوء پیشینه کیفری گذشته باشد.
• فرد مرتکب جرم دیگری نشده باشد.

در صورتی که فرد شرایط فوق را داشته باشد، می‌تواند درخواست پاک شدن سوء پیشینه کیفری خود را به دادگاه صالح تسلیم کند. دادگاه پس از بررسی مدارک و مستندات، در صورت احراز شرایط فوق، حکم به پاک شدن سوء پیشینه کیفری فرد را صادر می‌کند.

کدام جرایم سوء پیشینه کیفری دارند؟

مطابق ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی ایران، جرایم کیفری که منجر به سوء پیشینه کیفری می‌شوند، به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• جرایم درجه یک تا پنج
• جرایمی که مجازات قانونی آنها قطع عضو، قصاص عضو، اعدام، رجم، سنگسار، صلب، نفی بلد، حبس ابد و حبس کمتر از ابد تعزیری است.

جرایم درجه یک تا پنج، شامل چه جرائمی می شود؟

• جرایم کیفری علیه امنیت داخلی و خارجی کشور
• جرایم علیه عفت عمومی
• جرایم علیه اشخاص
• جرایم علیه اموال
• جرایم علیه نظم عمومی
• جرایم علیه حقوق شهروندی

بنابراین، اگر فردی مرتکب یکی از جرایم فوق شود، در صورتی که حکم محکومیت قطعی برای وی صادر شود، سوء پیشینه کیفری برای وی ایجاد می‌شود.

کدام جرائم شامل سوء پیشینه کیفری نمی شوند؟

بر اساس ماده 27 قانون مجازات اسلامی، جرایمی که منجر به سوء پیشینه کیفری نمی‌شوند، به شرح زیر است:

• جرایمی که جنبه خصوصی دارند و جرم‌دیده رضایت خود را به مراجع قضایی اعلام کرده باشد.
• جرایمی که مجازات قانونی آنها کمتر از نود و یک روز حبس تعزیری باشد.
• جرایمی که در اثر مرور زمان غیرقابل تعقیب یا محکومیت شده باشند.

جرایمی که جنبه خصوصی دارند، جرایمی هستند که فقط ضرر و زیان وارد شده به جرم‌دیده را در بر می‌گیرند و ضرر و زیان عمومی را شامل نمی‌شوند. به عنوان مثال، جرایمی مانند خیانت در امانت، سرقت تعزیری، ضرب و جرح عمدی، توهین، فحاشی، و … از این دسته هستند.

جرایمی که مجازات قانونی آنها کمتر از نود و یک روز حبس تعزیری باشد، جرایمی هستند که مجازات آنها کمتر از یک ماه حبس است. این جرایم معمولاً جرایم سبکی هستند که آثار سوء پیشینه کیفری برای فرد ایجاد نمی‌کنند.

جرایمی که در اثر مرور زمان غیرقابل تعقیب یا محکومیت شده باشند، جرایمی هستند که مدت زمان مرور زمان آنها گذشته است و دیگر نمی‌توان فرد را به خاطر ارتکاب آنها تعقیب یا محکوم کرد. به عنوان مثال، جرایمی مانند کلاهبرداری، خیانت در امانت، سرقت تعزیری، و … پس از گذشت دو سال از تاریخ وقوع جرم، مشمول مرور زمان می‌شوند و دیگر نمی‌توان فرد را به خاطر ارتکاب آنها تعقیب یا محکوم کرد.

بنابراین، اگر فردی مرتکب یکی از جرایم کیفری فوق شود، در صورتی که حکم محکومیت قطعی برای وی صادر شود، سوء پیشینه کیفری برای وی ایجاد نمی‌شود.

گواهی عدم سوء پیشینه

گواهی عدم سوء پیشینه کیفری، به معنای عدم وجود سابقه کیفری برای فرد است. این گواهی، به صورت یک مدرک رسمی، صادر می‌شود و نشان می‌دهد که فرد مرتکب جرمی نشده است که منجر به سوء پیشینه کیفری شود.

گواهی عدم سوء پیشینه کیفری، برای انجام برخی امور و فعالیت‌ها ضروری است. به عنوان مثال، برای استخدام در برخی مشاغل، دریافت وام، صدور گواهینامه رانندگی، و … باید گواهی عدم سوء پیشینه کیفری ارائه دهید.

استعلام سوء پیشینه کیفری

استعلام سوء پیشینه کیفری، به معنای دریافت اطلاعاتی در خصوص سوابق کیفری فرد است. این اطلاعات شامل نوع جرم، تاریخ ارتکاب جرم، مجازات تعیین شده برای جرم، مدت زمان محکومیت و تاریخ قطعیت حکم است.

استعلام سوء پیشینه کیفری، برای انجام برخی امور و فعالیت‌ها ضروری است. به عنوان مثال، برای استخدام در برخی مشاغل، دریافت وام، صدور گواهینامه رانندگی، و … باید از عدم سوء پیشینه کیفری فرد اطمینان حاصل کرد.

روش‌های استعلام سوء پیشینه کیفری

استعلام سوء پیشینه کیفری، به دو روش حضوری و غیرحضوری امکان‌پذیر است.

استعلام حضوری

برای استعلام حضوری سوء پیشینه کیفری، باید به یکی از دفاتر پلیس +۱۰ مراجعه کنید. در این روش، باید مدارک زیر را ارائه دهید:

• اصل و کپی کارت ملی
• اصل و کپی شناسنامه
• اصل و کپی کارت پایان خدمت یا معافیت دائم

استعلام غیرحضوری

برای استعلام غیرحضوری سوء پیشینه کیفری، می‌توانید از طریق سامانه ثنا اقدام کنید. در این روش، باید مدارک زیر را اسکن کرده و به سامانه ثنا ارسال کنید:

• تصویر کارت ملی
• تصویر شناسنامه
• تصویر کارت پایان خدمت یا معافیت دائم

مدت زمان صدور گواهی عدم سوء پیشینه

مدت زمان صدور گواهی عدم سوء پیشینه کیفری، برای روش حضوری، معمولاً یک روز کاری است. برای روش غیرحضوری، نیز معمولاً یک تا دو روز کاری طول می‌کشد.

هزینه استعلام سوء پیشینه کیفری

هزینه استعلام سوء پیشینه کیفری، برای روش حضوری، 3000 تومان است. برای روش غیرحضوری، نیز 2500 تومان است.

شرایط استعلام سوء پیشینه کیفری

برای استعلام سوء پیشینه کیفری، فرد باید شرایط زیر را داشته باشد:

• حداقل 18 سال سن داشته باشد.
• کارت ملی داشته باشد.
• شناسنامه داشته باشد.
• کارت پایان خدمت یا معافیت دائم داشته باشد.

در صورتی که فرد شرایط فوق را نداشته باشد، نمی‌تواند از سوء پیشینه کیفری خود استعلام بگیرد.

سوء پیشینه کیفری  با سوابق کیفری چه تفاوتی دارد؟

سوء پیشینه کیفری و سوابق کیفری، هر دو به معنای سابقه ارتکاب جرم توسط فرد هستند. با این حال، تفاوت‌های ظریفی بین این دو مفهوم وجود دارد.

سوء پیشینه کیفری، به معنای محرومیت‌های اجتماعی است که با توجه به نوع جرم و مجازاتی که برای آن تعیین شده است، برای فرد مجرم در نظر گرفته می‌شود. این محرومیت‌ها می‌تواند شامل مواردی مانند ممنوعیت از اشتغال به برخی مشاغل، دریافت وام، صدور گواهینامه رانندگی، و … باشد.

دوره محرومیت‌های اجتماعی، برای هر جرم متفاوت است و می‌تواند از دو سال تا هفت سال باشد. اگر فرد مجرم در طول دوره محرومیت‌های اجتماعی، مرتکب جرایم کیفری دیگری نشود، محرومیت‌های اجتماعی او به صورت خودکار پایان می‌یابد.

سوابق کیفری، به معنای ثبت سابقه ارتکاب جرم توسط فرد در پرونده قضایی او است. این سوابق، شامل اطلاعاتی مانند نوع جرم، تاریخ ارتکاب جرم، مجازات تعیین شده برای جرم، و تاریخ قطعیت حکم است.

سوابق کیفری، حتی پس از پایان یافتن دوره محرومیت‌های اجتماعی، در پرونده قضایی فرد باقی می‌ماند. این سوابق، در شرایط مختلف قابل بازبینی و بررسی است. به عنوان مثال، ممکن است در هنگام استخدام در برخی مشاغل، دریافت وام، یا صدور گواهینامه رانندگی، از فرد درخواست شود که سوابق کیفری خود را ارائه دهد.

به عبارت دیگر، سوء پیشینه کیفری، محرومیت‌های اجتماعی است که با پایان یافتن دوره محرومیت‌ها، از بین می‌رود. اما سوابق کیفری، در پرونده قضایی فرد باقی می‌ماند و به طور کامل از بین نمی‌رود.

جمع بندی

سوء پیشینه کیفری، به معنای محرومیت‌های اجتماعی است که به دنبال محکومیت قطعی در جرایم عمدی، برای فرد مجرم اعمال می‌شود. این محرومیت‌ها، شامل مواردی مانند اشتغال به برخی مشاغل، دریافت وام، صدور گواهینامه رانندگی، و … است.

مدت زمان محرومیت از حقوق اجتماعی، برای هر جرم متفاوت است و می‌تواند از دو سال تا هفت سال باشد. پس از گذشت مدت زمان مقرر، فرد اعاده حیثیت می‌شود و آثار تبعی محکومیت وی زائل می‌شود. به عبارت دیگر، فرد محکوم، دیگر از حقوق اجتماعی محروم نیست و می‌تواند به‌طور عادی به زندگی خود ادامه دهد.

با این حال، سوء پیشینه کیفری، می‌تواند مانعی برای بازگشت فرد محکوم به جامعه باشد. به عنوان مثال، حتی پس از اعاده حیثیت، ممکن است برخی کارفرمایان، از استخدام فرد محکوم خودداری کنند.

در این شرایط، حضور یک وکیل کیفری تهران می‌تواند کمک شایانی به فرد محکوم کند. وکیل کیفری تهران، می‌تواند با بررسی پرونده فرد محکوم، و ارائه مشاوره حقوقی، به فرد کمک کند تا شرایط اعاده حیثیت خود را فراهم کند.

همچنین، وکیل کیفری تهران، می‌تواند در صورت نیاز، در مراحل قانونی اعاده حیثیت، از حقوق فرد محکوم دفاع کند. بنابراین، اگر به هر دلیلی، دچار سوء پیشینه شده‌اید، بهتر است از خدمات یک وکیل کیفری تهران بهره‌مند شوید. موسسه حقوقی اقای کوهپایه زاده با داشتن تجربه و تخصص بالا، می‌تواند به شما کمک کند تا شرایط اعاده حیثیت خود را فراهم کنید و موانعی که در مسیر بازگشت شما به جامعه وجود دارد را برطرف کنید.